Trong thị trường tài chính, chỉ số ROE là một chỉ số quan trọng luôn được nhà đầu tư quan tâm khi tìm hiểu về một doanh nghiệp để đầu tư. Vì chỉ số ROE có thể giúp bạn nhận diện lợi thế cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp so với những đối thủ khác trong ngành. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn một cách đầy đủ chỉ số ROE là gì? Ý nghĩa và cách tính chỉ số ROE khi phân tích doanh nghiệp và phân tích mã cổ phiếu mà bạn quan tâm.
1.Chỉ số ROE là gì:
Chỉ số ROE( Return on Equity) là một chỉ số tài chính quan trọng được sử dụng để đánh giá hiệu quả của việc sử dụng vốn chủ sở hữu của một công ty. ROE đo lường tỷ lệ giữa lợi nhuận sau thuế của công ty và vốn chủ sở hữu của công ty ( tức là số tiền mà cổ đồng đã đầu tư vào công ty).
Chỉ số ROE giúp đánh giá khả năng của một công ty tạo ra lợi nhuận từ vốn mà cổ đồng đã đầu tư. Một ROE cao thường thì chỉ ra rằng công ty có khả năng tạo ra từ lợi nhuận tốt từ vốn đầu tư chủ sở hữu, điều này thường được coi là một dấu hiệu tích cực về hiệu quả quản lý tài chính. Tuy nhiên, ROE nên được đánh giá cùng với các yếu tố khác như cấu trúc vốn, yếu tố ngành….
2. Công thức tính chỉ số ROE
Công thức tổng quát :
ROE = Lợi nhuận sau thuế Vốn chủ sở hữu bình quân x 100%
Lợi nhuận sau thuế được xác định trước khi trả cổ tức cho cổ đông phổ thông và sau khi trả cổ tức cho cổ đông ưu đãi và khoản lãi. Dữ liệu này trích trực tiếp từ báo cáo kết quả từ hoạt động kinh doanh của công ty. Nhà đầu tư dễ dàng tính được chỉ số ROE cho bất kỳ công ty nào nếu lợi nhuận sau thuế và vốn chủ sở hữu đều là số dương
Vốn chủ sở hữu bình quân là kết quả tính cộng vốn chủ sở hữu ở đầu lỳ kế toán. Đầu và cuối kỳ trùng với khoảng thời gian mà doanh nghiệp có được lợi nhuận sau thuế. Dữ liệu này được lấy từ bảng cân đối kế toán.
Có hai cách tính chỉ số ROE
2.1. Xem chỉ số ROE được tính sẵn
Đây là cách phổ biến, hiện nay có nhiều website cung cấp dữ liệu có sẵn cho các nhà đầu tư tiện đánh giá.
2.2. Tự tính trên báo cáo tài chính.
Bước 1: xác định chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế
Trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, ta lấy lợi nhuận sau thuế của FPT năm 2022 là 6.491 tỷ đồng
Bước 2: Xác định chỉ tiêu vốn chủ sở hữu bình quân.
Chỉ tiêu Lợi nhuận sau thuế phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của cả năm 2022. Do đó , nếu chỉ lấy vốn chủ sở hữu tại 31/12/2022 , sẽ không phản ánh đúng bản chất thay đổi về vốn của công ty trong cả một năm.
Ở bước này, ta sử dụng vốn chủ sở hữu đầu kỳ và cuối kỳ để tính vốn chủ sở hữu bình quân cho cả năm 2022 theo công thức sau đây:
Bước 3: Tính chỉ số ROE
ROE = Lợi nhuận sau thuếVốn chủ sở hữu bình quânx100%
= 6.49123.286x 100%= 27,7%
3. Ý nghĩa của chỉ số ROE
ROE có ý nghĩa quan trọng vì nó cho biết khả năng của công ty sinh lời bằng cách sử dụng vốn của cổ đông.
Ý nghĩa của ROE:
3.1. Đo lường hiệu suất tài chính:
ROE cho biết mức lợi nhuận mà công ty tạo ra từ vốn sở hữu. Một ROE cao thường đồng nghĩa với một công ty có khả năng tạo ra lợi nhuận cao từ vốn sở hữu, điều này thường làm tăng giá trị cho cổ đông.
3.2. So sánh với ngành:
ROE có thể được sử dụng để so sánh hiệu suất của một công ty với các công ty trong cùng ngành. Điều này giúp đánh giá xem công ty có làm tốt hơn hay kém hơn so với đối thủ.
3.3. Đo lường sự quản lý tài chính:
ROE có thể là một chỉ số đánh giá khả năng quản lý tài chính của một công ty. Một ROE cao có thể cho thất công ty quản lý vốn chủ sở hữu một cách hiệu quả.
3.4. Yếu tố hấp dẫn đối với các nhà đầu tư:
Nhà đầu tư thường quan tâm đến ROE khi đánh giá xem họ có nên đầu tư vào một công ty cụ thể hay không. Một ROE cao có thể làm cho công ty trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.
Vậy nên chỉ số ROE thường được xem xét để đánh giá khả năng của công ty trong việc sinh lời từ vốn chủ sở hữu của mình. Một ROE cao thường cho thấy công ty hiệu quả trong việc sử dụng vốn chủ sở hữu để tạo ra lợi nhuận. Tuy nhiên cũng cần lưu ý rằng ROE nên được đánh giá cùng với các yếu tố khác và so sánh với các công ty trong cùng ngành để có cái nhìn toàn diện hơn về hiệu suất tài chính của công ty. ROE cũng có thể được sử dụng để so sánh hiệu quả giữa các công ty trong lĩnh vực đầu tư hoặc để đánh giá sức hấp dẫn của một công ty đối với các nhà đầu tư.
4. Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt?
Không có một giá trị cụ thể cho ROE mà có thể xem là “tốt” hoặc “xấu” mà phù hợp cho tất cả các ngành công nghiệp hoặc tình hình cụ thể của từng công ty. Tốt hay xấu sẽ phụ thuộc vào ngữ cảnh. Tuy nhiên, một số nguyên tắc tổng quan về ROE có thể được áp dụng:
4.1. ROE cao hơn so với lãi suất cơ bản:
Một ROE cao hơn so với lãi suất cơ bản hoặc các khoản đầu tư an toàn được coi là tích cực, vì nó cho thấy công ty đang sinh ra lợi nhuận tốt hơn cho các cổ đông so với việc đầu tư vào các tùy chọn an toàn.
4.2. So sánh với ngành công nghiệp:
ROE tốt nên được so sánh với ROE trung bình của ngành công nghiệp tương ứng. Nếu ROE của công ty cao hơn so với ngành, điều này thường được coi là tích cực.
4.3. Lịch sử ROE:
Nếu ROE của công ty đã duy trì ổn định và không biến động lớn trong một khoảng thời gian dài, điều này có thể cho thấy tính ổn định trong tạo lợi nhuận.
4.4. Ngữ cảnh khác:
Cần xem xét các yếu tố khác như nợ nhiều hay ít, cơ cấu vốn chủ sở hữu, và mục tiêu chiến lược của công ty khi đánh giá ROE.
Ngoài ra có những nguyên tắc chung trong việc đánh giá chỉ số ROE như:
- Nên tập trung vào công ty có ROE bằng hoặc cao hơn mức trung bình của ngành
- ROE đôi khi phụ thuộc chu kỳ doanh nghiệp
Ví dụ ROE mã cổ phiếu NSC năm 2022 khoảng 17% ngang với mức trung bình ngành( =17.2%) và cao hơn khá nhiều cổ phiếu nông nghiệp khác.
Tuy nhiên để kết luận ROE =17% này đã đủ tốt chưa, chúng ta cần làm thêm một bước nữa là so sánh với chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp
Nguyên tắc cơ bản bạn cần nhớ rằng, chỉ nên đầu tư vào một doanh nghiệp có tỷ suất sinh lời trên vốn trong dài hạn ( ROE) hơn chi phí sử dụng vốn.
5. Lưu ý khi sử dụng chỉ số ROE
5.1. ROE chỉ thực sự hiệu quả trong dài hạn
Có rất nhiều nhà đầu tư chứng khoán chỉ nhìn các chỉ số tài chính trong vài năm để kết luận về doanh nghiệp. Hành động sai lầm này rất dễ dẫn tới tình trạng đu đỉnh cổ phiếu. Đối với những doanh nghiệp có tính chu kỳ cao, thường khi chỉ số tài chính đẹp nhất thì đó chính là lúc cổ phiếu đang ở đỉnh chu kỳ.
5.2. Chú ý tới cơ cấu nợ vay của doanh nghiệp
Sử dụng nợ vay ( đòn bẩy) cao có thể giúp công ty tăng lợi nhuận sau thuế trong ngắn hạn từ dó giúp chỉ số ROE cao hơn. Doanh nghiệp sẽ gặp rủi ro lớn khi thị trường gặp khó khăn.
Trên thực tế có khá nhiều doanh nghiệp sử dụng nợ vay để: Đầu tư phát triển , mở rộng thị trường và đầu tư xây dựng nhà máy mới.
Sau khi xây dựng nhà máy mới thì các doanh nghiệp họ sẽ nhanh chóng trả nợ vay để giảm cơ cấu nợ xuống, đây là mô hình doanh nghiệp tốt bạn nên đầu tư. Tránh những doanh nghiệp cỉ tăng nợ vay để đầu tư cơ sở vật chất…
5.3. ROE có thể dễ dàng bị tác động lớn từ các nghiệp vụ kế toán
Chỉ số ROE được tính bởi lợi nhuận sau thuế mà lợi nhuận sau thuế là chỉ tiêu cuối cùng và chịu tác động của rất nhiều chỉ tiêu khác trên báo cáo kết quả kinh doanh. Vậy nên lợi nhuận sau thuế rất dễ bị tác động dẫn tới chỉ số ROE không đúng.
5.4. Nên kết hợp chỉ số ROE và nhiều chỉ số khác
Chỉ số ROE rất quan trọng nhưng không phải là tất cả trong đầu tư. Để sử dụng tốt chỉ số này, bạn cần có một nguồn kiến thức bổ trợ trong việc đánh giá chất lượng, khả năng duy trì ROE trong dài hạn của doanh nghiệp, tính chu kỳ của doanh nghiệp. Do số bạn nên kết hợp sử dụng chỉ số ROE với các chỉ số như: ROA, P/B, đòn bẩy tài chính.
6. Kết luận:
Tóm lại chỉ số ROE là chỉ số đơn giản, hiệu quả và được sử dụng rộng rãi khi đánh giá cổ phiếu trên thị trường, nhưng không có chỉ số nào hoàn hảo và ROE cũng vậy, nó tồn tại những hạn chế nhất định vì thế hãy kết hợp chỉ số ROE với những chỉ số khác để đưa ra cho bản thân nhà đầu tư cái nhìn đúng nhất về thị trường. Tôi tin rằng bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn tổng quan về chỉ số ROE cũng như đưa ra những quyết định đúng đắn hơn trong đầu tư.
Chúc bạn thành công và may mắn.