Nghịch lý giá vàng: SJC lập kỷ lục trong bối cảnh giá vàng toàn cầu suy thoái
Trong một tình huống mà giá vàng trên thị trường toàn cầu đang giảm mạnh, đồng thời Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức phiên đấu thầu vàng nhằm cung cấp nguồn cung cho thị trường. Tuy nhiên, điều bất ngờ là giá của vàng miếng SJC tại Việt Nam lại tăng vọt và thiết lập một kỷ lục mới.
Giá vàng trong nước thiết lập kỷ lục mới
Trong phiên giao dịch ngày 3/5, giá của vàng miếng SJC đã tăng đột ngột và đạt đỉnh mới lịch sử là 85,8 triệu đồng/lượng (bán ra), tăng thêm 700 nghìn đồng/lượng so với ngày trước và cao hơn cả đỉnh trước đó là 85,5 triệu đồng/lượng được ghi nhận vào ngày 15/4.
Đây thực sự là một kỷ lục mới đối với giá vàng miếng SJC, vượt xa con số kỷ lục trước đó là 80,3 triệu đồng/lượng vào cuối năm 2023. Tính từ đầu năm đến nay, giá của vàng miếng SJC đã tăng thêm 11,8 triệu đồng/lượng, tương đương với mức tăng là 15,9%.
Điều đáng chú ý là giá của vàng miếng SJC tăng mạnh mẽ trong khi giá vàng trên thị trường thế giới lại giảm. Trong vòng 24 giờ qua, giá vàng giao ngay trên thị trường toàn cầu đã giảm gần 10 USD/ounce.
Tính từ đầu tháng 5, giá vàng trên thị trường toàn cầu giảm gần 30 USD/ounce. So với đỉnh cao ghi nhận vào ngày 12/4, giá vàng giao ngay trên thị trường toàn cầu giảm khoảng 130 USD/ounce, tương đương với mức giảm là 5,3%.
Thị trường vàng trong nước đã ghi nhận một sự nghịch lý khi giá vàng tăng mạnh trong khi giá vàng trên thị trường thế giới giảm. Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức nhiều phiên đấu thầu nhằm cung cấp thêm vàng ra thị trường. Thủ tướng Chính phủ đã liên tục chỉ đạo việc thanh tra, giám sát và ổn định thị trường vàng.
Ngày 3/5, NHNN đã tổ chức phiên đấu thầu vàng thứ 4 với khối lượng chào thầu là 16.800 lượng vàng miếng SJC. Giá tham chiếu để tính đặt cọc là 82,9 triệu đồng/lượng, tương đương với mức giá mà các doanh nghiệp kinh doanh vàng mua vào vào cuối giờ chiều ngày 2/5.
Tuy nhiên, phiên đấu thầu này đã bị hủy vì chỉ có một đơn vị nộp phiếu dự thầu. Điều này cũng xảy ra vào ngày 25/4 khi một phiên đấu thầu khác đã bị hủy do chỉ có một đơn vị nộp phiếu dự thầu. Cho đến nay, chỉ có một phiên đấu thầu vào ngày 23/4 mà có hai thành viên trúng thầu, tổng cộng 3.400 lượng vàng được NHNN bán ra.
Giá vàng miếng SJC lên đỉnh lịch sử 85,8 triệu đồng/lượng. Ảnh: HH
Chính phủ đã công bố Chỉ thị số 14 vào ngày 3/5, trong đó Thủ tướng chỉ đạo NHNN, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Thanh tra Chính phủ tiếp tục thực hiện nghiêm túc công tác thanh tra, kiểm tra; và xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, thao túng và găm hàng đẩy giá vàng.
Trước đó, Thủ tướng đã ra hàng loạt chỉ đạo nhằm ổn định thị trường vàng và giảm chênh lệch giá giữa vàng trong nước và trên thế giới.
Vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024, giá của vàng miếng SJC ở Việt Nam đã cao hơn so với giá trên thế giới (bao gồm cả thuế và phí), với mức chênh lệch lên tới 18-20 triệu đồng/lượng.
Tuy nhiên, chênh lệch này đã được giảm xuống còn 11-12 triệu đồng/lượng vào tuần thứ ba của tháng 4 trước khi diễn ra phiên đấu thầu vàng lần đầu tiên. Tuy nhiên, chênh lệch này đã tăng trở lại, đạt đến gần 14,6 triệu đồng/lượng vào cuối giờ chiều ngày 3/5.
Nghịch lý đến từ đâu?
Nguồn cung vàng miếng trong nước vẫn duy trì ở mức thấp trong khi giá vàng miếng SJC tăng nhanh và chênh lệch với giá vàng thế giới đang cao lên. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước chỉ mới thành công trong việc đấu thầu bán ra một lượng vàng nhỏ, chỉ có 3.400 lượng, nhưng các phiên đấu thầu chủ yếu không thành công.
Nguyên nhân của việc các phiên đấu thầu thất bại chủ yếu được cho là do giá tham chiếu được xác định quá cao và sự không quyết đoán từ phía các doanh nghiệp kinh doanh vàng. Ví dụ như trong phiên giao dịch ngày 3/5, giá tham chiếu được đưa ra bởi NHNN là 82,9 triệu đồng/lượng, nhưng yêu cầu tối thiểu để đặt mua là 1.400 lượng, tương đương với một số tiền lớn, khoảng 120 tỷ đồng.
Thị trường vàng thế giới gần đây đã trải qua những biến động mạnh, chủ yếu là hướng điều chỉnh giảm sau một đợt tăng mạnh trước đó. Dự kiến, giảm giá này có thể chưa đủ và có thể tiếp tục giảm trước khi tăng trở lại. Sự không chắc chắn này có thể là một yếu tố khiến các doanh nghiệp kinh doanh vàng cảm thấy thận trọng khi tham gia vào các phiên đấu thầu.
Trong khi đó, nhu cầu mua vàng từ người dân có dấu hiệu gia tăng trở lại, cho thấy họ đang bớt thận trọng với khả năng giảm mạnh của giá vàng miếng SJC nếu Ngân hàng Nhà nước bán ra một lượng vàng lớn thông qua các phiên đấu thầu.
Tuy nhiên, việc cung ứng vàng ra thị trường tại thời điểm này không dễ dàng do nguồn vàng dự trữ rất thấp. Theo ước tính của CEIC Data thuộc Công ty Euromoney Institutional Investor, lượng vàng dự trữ chỉ khoảng 10 tấn. Trong bối cảnh này, các chuyên gia dự báo giá vàng có thể tiếp tục tăng trong dài hạn, với một số dự đoán cho rằng giá vàng có thể lên tới 2.500 USD/ounce vào cuối năm nay và có thể đạt mức 3.000 USD/ounce hoặc thậm chí 10.000 USD/ounce trong vài năm tới.
Sự tiếp tục giữ lãi suất không đổi từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng được dự báo là sẽ hỗ trợ giá vàng, và có thể sẽ có áp lực giảm lãi suất từ Fed trong thời gian tới. Điều này có thể làm cho đồng USD giảm giá, tạo ra một tác động tích cực đối với giá vàng.